Psycholoog
Deze tijdlijn brengt het belang van informatie-uitwisseling in het sociaal domein in beeld. Vanuit het perspectief van de psycholoog worden herkenbare afwegingen belicht.
Tijdlijn psycholoog Mark Jacobse
-
Januari 2015
-
De psycholoog krijgt Dorien op bezoek, met een verwijzing van de huisarts. In de verwijzing leest hij dat ze last heeft van angstbeelden. Deze zijn ontstaan in haar jeugd en op een zeker moment verdwenen. Vermoedelijk naar aanleiding van ruzies met haar echtgenoot zijn ze nu teruggekeerd. Bij haar eerste consult vertelt Dorien uitgebreid over de angsten in haar jeugd en over de problemen waar ze nu mee worstelt. Het gemak waarmee ze praat over haar problemen verbaast de psycholoog in positieve zin.
-
-
Mei 2015
-
Na hun tweede afspraak concludeert de psycholoog dat Dorien naar verwachting goed te behandelen is. De prognose is positief.
-
-
September 2015
-
Kort na de tweede afspraak wordt de psycholoog gebeld door een jeugdhulpverlener uit het wijkteam. Deze geeft aan dat de huisarts van Dorien hem gebeld heeft. De jeugdhulpverlener wil graag met de psycholoog in gesprek. Doel is na te gaan of de psychische problematiek mogelijk van invloed is op het gezond en veilig kunnen opgroeien van de kinderen. Hij geeft aan dat hij voor dit overleg met de psycholoog geen toestemming heeft gevraagd aan Dorien: hij wil niet het risico lopen de vertrouwensrelatie te beschadigen. Dorien zou het als een beschuldiging kunnen ervaren.
De psycholoog voelt zich overvallen door de vraag. Hij is niet bekend met dit wijkteam en kent ook de jeugdhulpverlener niet. Verder heeft hij geen idee wat de status van het wijkteam precies is en waarom deze informatie wordt opgevraagd. Hij ziet Dorien niet als een gevaar voor haar omgeving en beoordeelt het verzoek als niet in het belang van zijn patiënt. Hij besluit geen informatie te delen met de jeugdhulpverlener.
Dilemma
Welke informatie kun je als professional verstrekken aan een andere zorgprofessional die bij je cliënt betrokken is?
Wat kun je als professional doen? Lees de toelichting hieronder.
-
De jeugdhulpverlener vertelt de psycholoog dat hij geen toestemming aan Dorien heeft gevraagd om de situatie met hem te bespreken. Dit, terwijl toestemming van de cliënt in principe de meest aangewezen grondslag is om informatie uit te wisselen met derden. Pas bij vermoedens van kindermishandeling kan eventueel zonder toestemming van de cliënt met andere bij het gezin betrokken hulpverleners worden overlegd. Het achterwege laten van toestemming vragen gebeurt dan bijvoorbeeld uit vrees voor de veiligheid van de kinderen uit het gezin. In deze casus is van een dergelijke afweging door de jeugdhulpverlener niet gemaakt.
Daar komt bij dat de psycholoog de jeugdhulpverlener niet kent. De psycholoog weet ook niet hoe het wijkteam is georganiseerd. Vanwege die onbekendheid ontstaat terughoudendheid bij het delen van informatie. Weten wat de andere partij doet en waarvoor deze verantwoordelijk is. Dat is essentieel om samenwerking binnen het sociaal domein succesvol te maken. Het is ook van belang dat partijen vertrouwen hebben in elkaar en begrip hebben voor elkaars normenkader. We zien dat gemeenten hierin een faciliterende rol kunnen spelen.
Relevante documenten
-
-
September 2016
-
Geruime tijd later wordt de psycholoog gebeld door Veilig Thuis. Veilig Thuis doet onderzoek naar kindermishandeling: ze heeft meldingen van de school en de huisarts gekregen over blauwe plekken en sterk teruggetrokken gedrag bij Damian. Veilig Thuis kan geen volledige inschatting maken van de veiligheid van de kinderen. Ze vraagt de psycholoog om meer informatie over het toestandsbeeld van Dorien. Conform de informele afspraken van zijn organisatie dat het delen van informatie niet zo maar is toegestaan, besluit hij geen informatie te delen. Hij werkt er nog maar kort en wil geen arbeidsconflict.
Dilemma
Welke informatie kun je als professional zonder toestemming van de cliënt aan Veilig Thuis verstrekken?
Wat kun je als professional doen? Lees de toelichting hieronder.
-
Gezien de signalen van kindermishandeling bij Damian is er mogelijk sprake van onveiligheid binnen het gezin. Het is alleen niet bekend wie dit veroorzaakt. Veilig Thuis heeft op grond van de wet de bevoegdheid om zonder toestemming van de cliënt (of zijn ouders of wettelijke vertegenwoordigers) informatie op te vragen voor zover dat noodzakelijk is voor de uitoefening van haar taken. Hier is dat het doen van onderzoek naar mogelijke kindermishandeling. Er geldt dus een wettelijke grondslag voor informatie-uitwisseling. Het vragen van toestemming is daarom niet nodig. Het is daarbij belangrijk dat Veilig Thuis aan de psycholoog uitlegt welke informatie zij van hem nodig heeft en waarom.
Ook voor de psycholoog bestaat er een wettelijke grondslag om informatie te delen met Veilig Thuis. Het gaat om informatie die voor Veilig Thuis noodzakelijk is om de situatie van kindermishandeling te onderzoeken of daar een eind aan te maken. Informatie over de diagnose van Dorien is bijvoorbeeld niet nodig om in te schatten of er een veilige opvoedsituatie is. Informatie die wel van belang is, is of haar aandoening een risico vormt op kindermishandeling. In principe informeert Veilig Thuis de cliënten erover dat informatie bij andere professionals opgevraagd is of wordt. Veilig Thuis hoeft daarvoor hun toestemming niet te hebben. Veilig Thuis zal de professionals erover informeren of cliënten op de hoogte zijn gesteld van de informatievraag. Zijn de cliënten op de hoogte, dan laat Veilig Thuis de professionals ook weten of zij hiermee instemmen of dat zij hiertegen bezwaren hebben. Zijn de cliënten niet op de hoogte, dan licht Veilig Thuis toe waarom hiertoe besloten is.
Het is belangrijk je afwegingen gedegen te maken en te noteren. Dit geldt vooral in de situatie dat er geen toestemming is van de cliënt of zijn ouders of wettelijke vertegenwoordigers. Daarnaast dien je een aantal relevante zaken te noteren in het dossier. Het gaat erom:
- waarom de cliënt (geen) toestemming heeft gegeven;
- welke afweging heeft geleid tot het al dan niet verstrekken van informatie;
- of dit besproken is met een collega; aan wie de informatie is verstrekt;
- wat het doel en de noodzaak was;
- welke gegevens zijn verstrekt en of en op welke wijze de cliënt hierover is geïnformeerd.
Voor goede dossiervoering is sturing vanuit het management en kennis nodig.
Relevante documenten
-
-
Oktober 2016
-
De behandeling door de psycholoog wordt tussentijds afgebroken doordat Dorien verhuist naar een andere gemeente. Gezien de informatieverzoeken van het wijkteam en Veilig Thuis vermoedt de psycholoog aanvullende problemen in het gezin. Maar zijn werk is door het vertrek van Dorien afgerond. Hij sluit het dossier.
Dilemma
Kan een professional een dossier met signalen van gezinsproblematiek afsluiten?
Wat kun je als professional doen? Lees de toelichting hieronder.
-
In deze casus zal de psycholoog moeten nagaan of er door het staken van de behandeling een veiligheidsprobleem optreedt voor Dorien of haar kinderen. Als hij veiligheidsproblemen vermoedt, is er een aantal opties:
- hij kan aan Dorien vragen of zij de behandeling van de psychische problematiek elders voortzet. En zo ja, toestemming vragen om een overdracht te doen aan de nieuwe behandelaar;
- hij kan zijn betrokkenheid registeren in de landelijke Verwijs Index Risicojongeren (VIR). Als dat gebeurt, komen professionals uit de nieuwe gemeente (zoals de nieuwe huisarts of de leerkracht) bij zorgen over het gezin de melding vanzelf tegen. Zo kunnen zij met elkaar in contact komen.
Als de psycholoog ernstige veiligheidsproblemen vermoedt voor Dorien of haar kinderen bij het stoppen van de behandeling dan is het zaak dat hij de stappen van de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling volgt. En afweegt of contact met Veilig Thuis nodig is.
Relevante documenten
-
